POOQ Blog

De kleine zelfstandige mag dan wel hoog opgeleid zijn, maar lijkt nog steeds niet de reserves op te bouwen voor een fatsoenlijk vangnet. Ruim de helft van de zzp’ers heeft niets geregeld bij arbeidsongeschiktheid. Een klein deel valt terug op het inkomen van de partner, slechts een kwart heeft de risico’s goed afgedekt met een arbeidsongeschiktheidsverzekering.

In 2012 startte Wijzer in Geldzaken in opdracht van het ministerie van Financiën al een onderzoek onder zzp’ers waaruit 60% onverzekerd bleek te zijn. Nu, drie jaar later, lijkt er niet veel veranderd. POOQ.nl startte in opdracht van onafhankelijk verzekeringsadviseur Meeùs onder 1481 zzp’ers een eigen onderzoek om beter inzicht te krijgen in financiële voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid. 

Een groot gedeelte van de zelfstandigen is hbo of universitair opgeleid en 49% heeft een gezinssamenstelling van drie tot vier personen. Toch blijken beiden niet voldoende reden om financiële risico’s goed af te dekken. Slechts een kwart is goed verzekerd wanneer het tegen zit, een klein percentage valt terug op de partner (12%) en een aantal doen een beroep op een broodfonds (6%). 

Daarnaast heeft bijna de helft (45%) van de kleine ondernemers niets geregeld voor de onderneming. Ruim één derde kiest er voor om in dat geval de onderneming te stoppen en een kleine 15% draagt de zaken over aan de partner.

Ontwikkeling staat tegenwoordig hoog op de agenda van de zzp'er. Zelfstandigen volgen seminars, cursussen en opleidingen om up tot date te blijven op hun vakgebied. Meer dan 85 % investeert in ontwikkeling en is niet te beroerd daar voor te betalen. Maar liefst een kwart geeft daar meer dan Euro 1.500.- per jaar aan uit. Vooral zelfstandigen op het gebied van administratie, communicatie, ICT en management besteden veel tijd en geld hun professionele ontwikkeling.
 
POOQ.nl, bekende matchsite voor zzp'ers en opdrachtgevers, deed onder zijn 15.000 leden onderzoek naar hun investering in beroepsmatige ontwikkeling. Meer dan de helft van de ondervraagden ontwikkelt zich op hun beroepsgebied en betaalt daar ook voor. Populair zijn seminars en webinars, op de voet gevolgd door cursussen. Met 30% is het volgen van een opleiding het minst populair. 
 
Andere vormen van ontwikkeling worden ook volop aangewend. Maar liefst 76% doet aan zelfstudie met behulp van boeken en webartikelen en 60% gebruikt vakliteratuur om actuele kennis op te doen. Opvallend is dat slechts 15 % van de ondervraagden weinig, of helemaal niet zijn of haar kennis bijschaaft.
 
Oprichter en eigenaar Elmar Vat van zzp marktplaats POOQ.nl is enthousiast, maar verbaast zich niet over de uitkomsten van het onderzoek. "We werken dagelijks met opdrachtgevers en zzp'ers dus deze professionele instelling is voor ons geen nieuws. Het feit dat zzp'ers zich blijven ontwikkelen draagt ongetwijfeld bij aan hun steeds sterkere positie op de arbeidsmarkt. Voorbeelden daarvan zien we dagelijks in de contacten met onze leden".  

NVJ-secretaris Thomas Bruning; ‘We kunnen de petitie zelfstandigenaftrek wel sluiten, regeringspartijen beloven dat aftrek blijft’. Ed Groot (PvdA) en Erik Ziengs (VVD) zijn voor continuering van de aftrek en hiermee is er een kamermeerderheid  voor behoud van dit fiscaal voordeel zo goed als zeker een feit.
 
Eric Wiebes
Aanleiding voor de petitie was dat Eric Wiebes van Financiën het belastingstelsel wil herzien en de fiscale faciliteiten voor zzp’ers wil beperken om het ‘zzp-schap’ minder aantrekkelijk te maken. Schijnzelfstandigheid wordt met de zelfstandigenaftrek teveel in de hand gewerkt.
 
Ed Groot
Zoals het er nu naar uitziet blijft de zelfstandigenaftrek bestaan. “Afschaffing van de zelfstandigenaftrek is volstrekt niet aan de orde” aldus Ed Groot. Neemt niet weg dat de schijnconstructies bij werkgevers aangepakt moet worden; “Dat is in het belang van de zzp’ers, want het alternatief is een race naar de bodem. De tarieven worden steeds lager, mensen beconcurreren elkaar. Dat moeten we niet willen.”

De rol van intermediairs die bemiddelen tussen zzp'ers en opdrachtgevers moet goed geborgd blijven onder het aanpaste wetsvoorstel "Alternatief voor Beschikking geen loonheffing" (BGL). Deze week kunnen Kamerleden reageren op een brief en een nota van wijzigingen die staatssecretaris Wiebes van Financiën onlangs naar de Tweede Kamer stuurde. Het wetvoorstel voorziet in (sectorale) modelovereenkomsten ten behoeve van inhuur van zzp'ers. De ABU voorziet een lappendeken aan overeenkomsten en pleit voor eigen modelovereenkomsten voor de bemiddeling van zzp'ers. De branchevereniging vraagt nadrukkelijk aandacht voor de rol van intermediairs op de arbeidsmarkt.
 
Uit onderzoek van de ZZP Barometer blijkt dat 80% van de zzp'ers wel eens opdrachten via bemiddelende organisaties verkrijgt en dat percentage groeit. Tevens blijkt dat 35% van de zzp'ers echt is aangewezen op een intermediair om opdrachten te kunnen verwerven.
 
Onderzoek van de ABU van vorig jaar wees uit dat 60% van de onderzochte leden actief is of wil worden in zzp-bemiddeling. ABU-leden bieden in de praktijk een steeds breder palet van diensten aan om werk mogelijk te maken, inmiddels dus ook op grote schaal ten behoeve van zelfstandige professionals.
 
Geen drempels
Het wetsvoorstel voorziet in (sectorale) modelovereenkomsten ten behoeve van de inhuur van zzp'ers. Belangenorganisaties van opdrachtgevers of opdrachtnemers, maar ook individuele opdrachtgevers of opdrachtnemers kunnen overeenkomsten voorleggen aan de Belastingdienst. Deze zal daar dan een oordeel over geven. Het doel van het wetsvoorstel is verbetering van handhaving door de Belastingdienst en herstel van de balans in verantwoordelijkheden van opdrachtgevers en zzp'ers.
 
"Ook onder dit nieuwe wetvoorstel moet het mogelijk blijven voor intermediairs om hun belangrijke rol op de arbeidsmarkt te kunnen blijven vervullen", aldus ABU-directeur Jurriën Koops. "Het voorstel mag geen drempels opwerpen om met intermediairs te werken. Als ik voorzie wat een enorme hoeveelheid modelovereenkomsten er gaat ontstaan, is dat slecht werkbaar voor intermediairs. Wij vinden het belangrijk dat intermediairs over eigen modelovereenkomsten moeten kunnen beschikken. Uiteindelijk moet de praktijk gaan uitwijzen of het wetsvoorstel werkbaar is."
 
Breed perspectief
De ABU vindt ook dat eerst de uitkomsten van het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) naar zzp'ers afgewacht moeten worden, voordat het Wetvoorstel deregulering arbeidsrelaties (zoals het wetvoorstel nu officieel heet) in de Tweede Kamer kan worden behandeld. Op deze wijze wordt bereikt dat er in een breder perspectief over de inbedding van de zzp'er in het sociaaleconomisch stelsel in de Tweede Kamer kan worden gesproken.

VVD-fractievoorzitter Zijlstra heeft het op het partijcongres opgenomen voor bedrijven die zzp'ers en mensen met een tijdelijk contract inhuren. Hij vindt dat de arbeidsmarkt onvoldoende is voorbereid op de toekomst en wil dat werkgevers verlost worden van de ballast van vaste contracten, zodat ze sneller nieuwe mensen kunnen aannemen. 
 
"De zekerheid die een vast contract lijkt te bieden, is vooral een schijnzekerheid. Ontslag is vaak toch onvermijdelijk als je bedrijf in de problemen komt", zei Zijlstra in een toespraak.
 
Doordat mensen als zzp'er aan de slag gaan, hebben ze een baan, hebben ze een inkomen. Dat gaan we hun niet afnemen.
 
Zijlstra
Volgens Zijlstra moeten flexibele arbeidscontracten de norm worden. Hij vindt dat er nu te veel regelingen zijn die bedoeld zijn om mensen te beschermen, maar hen in de praktijk uitsluiten van de arbeidsmarkt. 
Zijlstra gaf als voorbeeld een 60-jarige man die in de bouw aan de slag wil. "Denkt u dat een werkgever hem dan een vast contract geeft? Nee, natuurlijk niet." Hij zei af te willen van "de dwangbuis van collectieve arbeidsovereenkomsten".
 
Oplossing
"Doordat mensen als zzp'er aan de slag gaan, hebben ze een baan, hebben ze een inkomen. Dat gaan we hun niet afnemen. In de huidige starre arbeidsmarkt zijn zzp'ers niet een probleem, maar de oplossing."
 
De toespraak van Zijlstra lijkt niet in lijn met het standpunt van het kabinet. PvdA-minister Asscher wil juist schijnconstructies aanpakken zoals in de postsector, zodat werknemers meer rechten krijgen.
Links siddert voor toekomst
 
Zijlstra hekelde in zijn toespraak ook het "achteruitgangspessimisme" van linkse politici. "Ze zijn bang voor veranderingen, ze sidderen voor de toekomst. Joop den Uyl stelde al eens voor om een automatiseringsheffing in te voeren om oude banen te beschermen. Kunt u zich dat voorstellen? Een boete op vooruitgang? Een IT-taks? Tsja."
 
De VVD-politicus zei dat de robot het nieuwe schrikbeeld is van links. "Linkse politici zijn er net zo bang voor als ze eerder waren voor de stoommachine of de computer. En ja, natuurlijk verdwijnen sommige banen door nieuwe technologieën. Maar dat betekent niet dat er minder werk is. Integendeel."